Een e-book is een boek dat digitaal gelezen kan worden. De afgelopen jaren zijn e-books steeds populairder geworden en er zijn steeds meer gratis e-books beschikbaar. Sinds 2011 verkoopt Amazon in de Verenigde Staten, Engeland en Australië meer e-books dan papieren boeken. Hoe zijn e-books ontstaan? En waar vind je gratis e-books? Je leest het in deze blog.
De ‘uitvinder’ van het e-book
Michael Stern Hart was een Amerikaanse auteur, maar hij is vooral bekend geworden als de uitvinder van het elektronische boek (e-book) en hij was de oprichter van Project Gutenberg in 1971, een project om digitale boeken vrij beschikbaar te maken op het internet. Het eerste deel van deze boeken heeft hij zelf ingetypt! Het ging hierbij om boeken waar nooit auteursrecht op had gezeten, waar het auteursrecht van was verlopen of boeken van auteurs die hun werk gratis beschikbaar hadden gesteld.
De eerste e-reader
Eind jaren negentig kwam de eerste ‘echte’ e-reader op de markt. Het scherm was echter klein, het apparaat was afhankelijk van batterijen en er werd een type scherm gebruikt dat voortdurend ververst werd – wat er niet alleen voor zorgde dat de batterijen sneller op waren, maar wat er ook voor zorgde dat het scherm continu flikkerde, wat vervelend was voor de ogen van de lezer.
Toen Amazon in 2007 een eigen e-reader uitbracht en niet veel later ook concurrenten Kobo en Sony met fraaie en betaalbare e-readers kwamen, kwam er een doorbraak. Op de nieuwste e-readers werd gebruikgemaakt van een eInk-scherm, deze e-readers gebruikten alleen stroom bij het aan- en uitzetten en bij het omslaan van een bladzijde. Bovendien flikkerde het scherm niet meer.
Ook door de populariteit van tablets en smartphones is de afzetmarkt van e-books groter geworden; e-books zijn immers ook op deze apparaten te lezen. Daarnaast zijn de bestandsformaten gestandaardiseerd; de meeste e-books worden aangeboden in ePub-formaat en zijn te lezen op verschillende soorten apparaten.
De ontwikkeling van e-books in Nederland
In Nederland kwam de markt voor digitale boeken maar langzaam op gang. Een van de redenen voor het verschil zou kunnen zijn dat in Nederland e-books bijna net zo duur waren als fysieke boeken, terwijl in sommige andere landen het prijsverschil veel groter is. In Nederland waren e-books meestal maar zo’n 20%-40% goedkoper dan fysieke boeken – dat kwam ook door het verschil in btw. Tot 1 januari 2020 gold voor e-books namelijk het hoge belastingtarief, terwijl voor fysieke boeken een lager belastingtarief gold. Sinds begin dit jaar is dat gelijkgetrokken en hoeft ook over e-books maar 9% btw betaald te worden.
Boekenindustrie vs. muziekindustrie
De ontwikkeling van e-books kan worden vergeleken met de ontwikkeling van muziek. Wat begon met lp’s, cassettebandjes, cd’s, mp3-spelers, discmans en later overging op websites waarop muziek gedeeld kon worden, heeft geleid tot de muziekindustrie zoals deze nu is. De boekenindustrie is echter nog volop in ontwikkeling. Tegenwoordig zijn steeds meer boeken als e-book verkrijgbaar, kun je op steeds meer apparaten verschillende bestandsformaten openen en worden meer e-books verkocht.
Wat zijn de voordelen van e-books?
- Een e-book is veel langer verkrijgbaar. Bij een fysiek boek bepaalt de uitgever of de boekhandel wanneer het boek uit de winkel verdwijnt, maar bij een e-book is dat niet nodig. E-books blijven veel langer beschikbaar, waardoor je niet alleen het boek langer kunt kopen, maar ook de auteur (en de uitgeverij) veel langer blijft verdienen aan het boek.
- Je komt in aanraking met nieuwe schrijvers dankzij de abonnementsdiensten waardoor auteurs een groter publiek bereiken. De kans dat iemand een e-book van een onbekende auteur gaat lezen is groter bij een abonnement waar toch al voor betaald is, dan bij een koop die nog gedaan moet worden. Hierdoor bereiken de auteurs meer mensen, wat – hopelijk – uiteindelijk voor meer verkopen gaat zorgen.
- E-books zijn internationaal. Woon je als Nederlander in het buitenland en wil je graag een Nederlands boek lezen? Een Nederlands boek vind je niet zomaar in het buitenland en een online bestelling bij een Nederlandse webwinkel zal er langere tijd over doen om bij jou te arriveren. Een e-book heb je echter binnen een paar muisklikken op je e-reader staan om te lezen!
- Een e-book raakt niet uitverkocht. Bestaat de eerste druk van een fysiek boek uit 10.000 exemplaren? Als die verkocht zijn, dan zijn ze op. E-books echter raken niet ‘op’, lezers kunnen ze blijven downloaden.
Gratis e-books
- Ook zijn er e-books die gratis beschikbaar zijn. Let op: daarmee bedoel ik niet de e-books die je via een illegale website kunt downloaden! Dit is niet alleen illegaal, maar het zorgt er ook voor dat een auteur geen inkomsten heeft. Als een auteur inkomsten misloopt zal hij minder snel een volgend boek (kunnen) schrijven.
- Met gratis e-books bedoel ik de e-books die legaal gratis beschikbaar zijn. Platforms als Kobo, Amazon en iBooks bieden gratis e-books aan. Dit kunnen bijvoorbeeld e-books zijn die door schrijvers gratis beschikbaar gesteld zijn, maar het kunnen ook oude, gedigitaliseerde, boeken zijn waar geen auteursrecht meer op zit waardoor ze gratis verspreid mogen worden.
