Het onderwerp van deze blog is toch wel waar ik het meeste bewondering voor heb bij schrijvers. Want hoe schrijf je een boek? Hoe bedenk je het verhaal, hoe schrijf je het uit, waar begin je?
Laten we eerlijk zijn; elke schrijver heeft zijn eigen manier van schrijven. De ene schrijver begint bij het begin, een andere schrijver halverwege bij een interessant hoofdstuk, en nog een ander schrijft misschien zelfs eerst het einde.
Bij meerdere schrijvers heb ik nagevraagd en uitgezocht hoe zij een boek schreven, en hun meest gegeven antwoorden en werkwijzen lees je hier.
Wat voor soort schrijvers zijn er?
In Engelse termen zijn er grofweg drie soorten schrijvers; plotters, pantsers en plantsers. Planners werken hun verhaal van tevoren gedetailleerd uit – over werkelijk alles is al nagedacht en het verhaal hoeft alleen nog maar geschreven te worden.
Pantsers zijn het tegenovergestelde van plotters: zij beginnen met een idee en zien wel hoe het verhaal gaat. Dat laten ze aan hun personages over en, waarschijnlijk ook, aan hun motivatie en ideeën op het moment van schrijven. Samen met hun personages gaan ze op ontdekking en kunnen ze alle mogelijke richtingen nog uit. Deze schrijvers weten daarom ook nog niet hoe hun boek eindigt als ze beginnen aan een nieuw verhaal.
Plantsers zitten tussen plotters en pantsers in. Zij maken een overzicht dat de rode draad van het verhaal vormt, maar er zijn nog wel mogelijkheden voor creativiteit en om – een beetje – van de rode draad af te wijken.
De meeste schrijvers geven aan plantsers te zijn. Er zijn maar weinig schrijvers die van tevoren over alle details al na hebben gedacht, maar er zijn ook maar weinig schrijvers die gewoon beginnen zonder een idee te hebben waar ze naartoe willen met het verhaal. Omdat de meeste schrijvers hebben aangegeven plantsers te zijn, gaat de rest van de blog over dat type schrijver. Bij deze schrijvers zocht ik het uit; hoe schrijf je een boek?
Het begint met een idee
Een nieuw verhaal begint met een idee dat in je hoofd zit – en dat idee kan op elk willekeurig moment ontstaan. Schrijvers geven aan dat ze vaak onder de douche of midden in de nacht goede ideeën voor een nieuw verhaal hebben. Veel schrijvers hebben dan ook altijd iets bij de hand om die ideeën te noteren. Zo geven ze bijvoorbeeld aan dat er altijd een notitieboekje op het nachtkastje ligt, maar je kunt de aantekeningen natuurlijk ook in je telefoon opslaan.
Korte samenvatting
In de notities staan vaak maar enkele woorden of zinnen. Het volgende punt is om een korte samenvatting te bedenken. Sommige schrijvers schrijven deze samenvatting op, maar andere schrijvers bedenken deze alleen en laten het in hun hoofd zitten. Mijn tip: schrijf het altijd op! Alleen dan weet je zeker dat je niets vergeet en bovendien is je hoofd dan een stuk leger voor nieuwe inspiratie.
(Met schrijven bedoel ik overigens ook typen, want de meeste schrijvers geven aan dat ze tegenwoordig alles digitaal doen. Er zijn maar weinig schrijvers die hun hele manuscript nog met de hand schrijven.)
Uitgebreid overzicht
Een uitgebreid overzicht van je verhaal is handig, want dankzij dit overzicht maak je geen fouten. In het overzicht staan bijvoorbeeld de personages beschreven. Hoe oud zijn ze? Hoe zien ze eruit? Hoe zijn hun karakters? Het is voor het verhaal erg belangrijk dat je je hieraan houdt; als je personage in het eerste hoofdstuk blonde haren heeft, kan hij niet ineens in het derde hoofdstuk bruine haren hebben… Voeg bijvoorbeeld een foto toe waarop het personage staat.
Veel schrijvers maken in het overzicht ook een agenda of kalender; wat gebeurt er wanneer? En welke datum is het? Voor veel verhalen maakt de specifieke datum niet uit, maar voor jou als schrijver is het wel handig om te weten welk seizoen het is. Hoeveel tijd zit er tussen bepaalde gebeurtenissen?
Andere informatie die je kunt verzamelen in je uitgebreide overzicht zijn bijvoorbeeld woninginrichtingen, plattegronden van woonplaatsen en uitgebreide beschrijvingen of foto’s van de locaties waar het grootste deel van het verhaal zich afspeelt. Op deze manier heb jij de informatie duidelijk op papier staan waardoor je geen fouten maakt.
De ene schrijver geeft daarnaast aan al precies te weten welke gebeurtenis in welk hoofdstuk plaatsvindt en heeft daar ook een overzicht van gemaakt, terwijl andere schrijvers aangeven dat ze wel zien hoe het met de hoofdstukken verloopt en dat ze het uitgebreide overzicht vooral hebben voor de grote lijnen en om geen fouten te maken.
Hoe schrijf je een boek?
Maar hoe schrijf je een boek? Als je de belangrijkste informatie hebt kun je eigenlijk al beginnen met schrijven.
Veel schrijvers beginnen bij het eerste hoofdstuk. Maar heb je een geweldig idee voor een gebeurtenis in een hoofdstuk verderop in het verhaal? Schrijf deze dan ook op! Het zou zonde zijn als je de details – die je nu zo goed in je hoofd hebt – vergeet omdat je nog niet zover bent. Schrijf het op, want herschrijven kan altijd nog.
Iedere schrijver heeft zijn eigen manier om een boek te schrijven, niet iedereen schrijft de hoofdstukken (zoveel mogelijk) op volgorde – bovendien zijn niet alle boeken chronologisch.
Hoelang duurt het schrijven van een boek?
Er zijn maar weinig schrijvers die weten hoelang ze doen over het schrijven van een boek. Want wat valt er onder ‘schrijven’? Is dat alleen het daadwerkelijke schrijven, of is het vooronderzoek – dat ook veel tijd kost – ook onderdeel van hoelang het duurt?
Er zijn schrijvers die aangeven dat ze binnen een week een boek schrijven, maar er zijn ook schrijvers die jarenlang over een boek doen – en dan ondertussen wel aan een ander boek beginnen dat eerder uitgegeven wordt.
Het maakt niet uit hoelang je erover doet, of op welke manier je een boek schrijft. Doe het op een manier en op een tempo dat bij jou past. Schrijf omdat je het leuk vindt. Schrijf omdat je plezier vindt in het schrijven. Geen zin om een bepaald hoofdstuk te schrijven? Schrijf eerst iets anders, dan komt de motivatie voor dat hoofdstuk misschien vanzelf wel. Heb je het manuscript bijna af, maar moet je nog enkele paragrafen schrijven? Doe het dan gewoon! Want hoe trots ben jij op jezelf als je (weer) een manuscript af hebt?
Is jouw manuscript al af? Lees dan hier 7 tips voor je een manuscript naar een uitgever stuurt. Of geef je het liever uit in eigen beheer? Vergeet het in beide gevallen niet te laten corrigeren!
