Een keertje een –d, –t of –dt verkeerd geschreven; het kan de beste overkomen. Iedereen maakt weleens een spelfout of leest over een foutje heen. Maar waarom maken we spelfouten?
Oorzaken van spelfouten
Een spelfout is een ‘schending’ van de spellingsregels. De auteur van een tekst is de veroorzaker van de spelfout. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom een spelfout wordt gemaakt. Hieronder geef ik enkele voorbeelden.
-
Gebrek aan kennis
De auteur weet niet hoe je een woord schrijft, omdat hij de juiste spellingsregel niet kent.
-
Aangepaste schrijfwijze
De Nederlandse taal verandert. Zo is bijvoorbeeld het woord pannenkoek pas sinds 1995 de officiële spelling; daarvoor was pannekoek het juist gespelde woord.
-
Verwarring met andere talen
De Nederlandse taal heeft een overlap met andere talen; zowel in het Nederlands als in het Engels bestaat het woord baby. In het Engels is de meervoudsvorm babies, maar in het Nederlands is dit baby’s. Mensen die veel gebruikmaken van de Engelse taal kunnen de neiging hebben om in plaats van de Nederlandse meervoudsvorm de Engelse te gebruiken. Fouten zoals deze worden gemaakt door cognaten; dit zijn woorden binnen verschillende talen die een gemeenschappelijke betekenis hebben en qua vorm op elkaar lijken.
-
Keuze voor het dominante woord
Een woord dat je vaker ziet (het dominante woord) zul je sneller gebruiken, gewoonweg omdat je dit vaker bent tegengekomen en dit in veel gevallen het juiste woord is. In de volgende paragraaf leg ik uit hoe dit komt.
Dominante woorden
Bij werkwoordsvormen is vaak een van de vormen dominant, en het geheugen zorgt ervoor dat de dominante vorm het meest (ook foutief) gebruikt wordt. Bijvoorbeeld bij betaald en betaalt is de eerste de dominante vorm; deze komt het meest voor. Zelf als de niet-dominante vorm juist is (bijvoorbeeld in de zin: hij betaalt het eten) zullen mensen – zonder er diep over na te denken – de neiging hebben om de dominante vorm te kiezen. Hierdoor krijg je fouten als ‘hij betaald’.
Waarom zien we spelfouten niet altijd?
Uit onderzoek is gebleken dat lezers meer kijken naar het woordbeeld dan naar de afzonderlijke letters van een woord. Als je eenmaal kunt lezen, heb je niet meer alle letters van het woord nodig om het te kunnen herkennen. Een vergeten letter, een woord te veel in een zin, omgedraaide letters; je hersens zijn erin getraind om er een geheel van te maken. Omdat je je hier niet bewust van bent, lees je vaak over een spelfout heen. Vooral bij lange teksten kun je worden afgeleid door de inhoud van de tekst of de andere woorden, waardoor er een grotere kans is dat je een spelfout over het hoofd ziet.
Schrijf jij zelf je teksten, maar twijfel je soms aan de spelling van een woord? Ben jij ervan overtuigd dat je foutloos schrijft, maar kom je soms toch nog een foutje tegen? Wil je weten hoe goed jouw teksten zijn? Vraag dan nu een gratis scan aan voor jouw e-book, nieuwsbrief, website of manuscript en ik geef je minimaal drie tips zodat jouw tekst nog beter wordt.
