Ken je de puzzelvraag ‘welk familielid is ook een stijlfout’? In een eerdere blog heb ik wat voorbeelden van stijlfouten gegeven, maar daar zat het antwoord op deze vraag niet tussen! Daarom vertel ik je in deze blog over andere stijlfouten en ik zal beginnen met het antwoord op de vraag.
Welk familielid is ook een stijlfout? Tante Betje!
Ken jij tante Betje? Nee? Ik ken geen tante Betje, maar ik ken wel ‘een tante betje’. Een tante betje is een stijlfout waarbij het onderwerp en het werkwoord zijn omgewisseld terwijl dat niet klopt.
Er zijn verschillende soorten tante betjes, maar de meest voorkomende is zoals in dit voorbeeld:
Morgen gaan we op vakantie en moeten nu alvast inpakken.
In bovenstaande zin staat het onderwerp (we) in het eerste deel achter het werkwoord. Omdat het onderwerp (we) in de tweede deel van de zin is weggelaten, zou deze in gedachten ingevuld moeten worden, ook na het werkwoord. Maar als je dat doet, dan klopt de zin niet meer.
Morgen gaan we op vakantie en moeten we nu alvast inpakken.
Als je wilt dat deze zin grammaticaal klopt zijn er meerdere opties, zoals:
Morgen gaan we op vakantie, daarom moeten we nu alvast inpakken.
Morgen gaan we op vakantie en we moeten nu alvast inpakken.
Dubbele ontkenning
Bij een dubbele ontkenning wordt een ontkennend woord in de zin herhaald, waardoor er twee ontkenningen in staan. Bij spreektaal wordt dit weleens gebruikt om de ontkenning te benadrukken, maar in schrijftaal kan het de lezers in de war brengen.
Ik heb nooit geen problemen met de buren. Dit betekent dat je altijd problemen met de buren hebt.
Onder deze parasol voorkom je dat je niet in de zon zit. Door het werkwoord ‘voorkomen’ te gebruiken geef je al aan dat je ervoor zorgt dat iets niet zal gebeuren.
Incongruentie
Bij een incongruentie staan het onderwerp en het werkwoord niet beide in enkelvoud of beide in meervoud. Bij een eenvoudig (kort) onderwerp wordt deze fout over het algemeen niet zo snel gemaakt.
De man fietsen naar zijn werk of De honden loopt over de stoep.
(Al zie ik regelmatig dat, in de verleden tijd, de -n wordt weggelaten: we woonde, mensen zorgde. Hoe dit komt? Geen idee. Al zie ik het met name op social media (sommige instagraminfluencers kunnen er wat van), en in manuscripten waar het onderwerp en het werkwoord wat verder uit elkaar staan.)
Het wordt lastiger als het onderwerp uit meerdere delen bestaat:
- de rest van de mensen keken –> de rest van de mensen keek
- dertig procent van de cijfers waren –> dertig procent van de cijfers was
- het aantal mensen in de woning waren –> het aantal mensen in de woning was
Daarnaast kan een incongruentiefout ook gemaakt worden op een andere manier. Een voorbeeld:
De winkel gaf al hun bezoekers een kortingsbon. ‘De winkel’ is enkelvoud. –> De winkel gaf al zijn bezoekers een kortingsbon.
De directie heeft onderzoek gedaan. Ze hebben de bevindingen bevestigd. ‘De directie’ is enkelvoud. –> De directie heeft onderzoek gedaan. Ze heeft de bevindingen bevestigd.
Meer stijlfouten
Er zijn nog meer stijlfouten dan die ik heb genoemd in deze en in de vorige blog, maar nu weet je in elk geval welk familielid ook een stijlfout is! 😉
